С.Баярцогт: Ирэх жилийн тєсєв 293 тэрбум тєгрєгийн алдагдал хvлээх -2009 оны тєсвийн тєсєлд зэсийн vнийг 6900 ам.доллараар тооцож тєлєвлєсєн байсан. Гэтэл одоо 3200 ам.доллараар тооцох болжээ. Ингэхлээр тєсвийн зардлыг бууруулах зайлшгvй шаардлага гарч ирж байгаа. Ямар арга хэмжээ авах вэ?
-Юун тvрvvнд урсгал зардлыг багасгая гэж байгаа л даа. Vvний хvрээнд УИХ-ын гишvvдийн утасны зардал, унааны тарифыг багасгаж байгаа. Мєн бичиг хэргийн, хэвлэлийн болон тодорхой албан тушаалтнуудын хувцасны зардал зэргийг бvгдийг нь байхгvй болгох санал оруулсан. Дээрээс нь шинэ орон сууц барих, орон сууцны дэмжлэг vзvvлэхийг зогсоож байгаа. Тvvнчлэн их засварын 80 хувийг танасан. Урсгал зардлыг 50 хувиар багасгаж байгаа гэж ойлгож болно. Тєрийн албан хаагчдын нийгмийн халамж буюу тэтгэвэрт гарахдаа эдлэх хангамжийн талаар 38 хуульд єєр єєрєєр тусгагдсан байдаг. Vvнийг бvгдийг нь нэгтгээд тєрийн албаны хуулиар зохицуулъя гэсэн. Жишээ нь, ажилласан нэг жилийг зарим салбарт 1.2, 1.4, 1.6 жил гэж єєр єєр тогтоочихсон байгаа юм. Зарим салбарт ажиллаж байсан хvмvvс тэтгэвэрт гарахад 36 сарын, 48 сарын цалинтай тэнцэх тэтгэвэр авах гээд єєр єєр байгаа. Тэтгэвэр тогтоох суурь нєхцєл нь хvртэл єєр єєр. Нэг хэсэг нь vндсэн цалингаараа тэтгэвэр тогтоолгодог байхад нєгєє хэсэг нь vндсэн цалинг нь бvх тєрлийн нэмэгдлvvдтэй нь хамт тооцсон байх жишээтэй.
-Энэ бvхнээс хэдэн тєгрєг хэмнэж байгаа вэ?
-97 тэрбум тєгрєг хэмнэх боломж байна. Тєсєв анх єргєн барихад 2.6 триллион тєгрєгийн орлоготой, 2.6 триллион тєгрєгийн алдагдалтай "0" баланстай байсан. Ухаандаа зэсийг 6700 ам.доллараар тооцсон. Гэвч хэд хэдэн хvчин зvйлийн vvднээс зэсийг 3200 ам.доллараар тооцохоос єєр аргагvй боллоо. Жишээ нь, Дэлхийн зах зээлд нийлvvлэгддэг нийт зэсийн гуравны нэгийг нийлvvлэгч Чили улс 2009 оныхоо тєсєвт 3200 ам.доллараар тооцсон. Эднийх дэлхийн зах зээл дээр зэсийн vнэ тогтоодог гэж хэлж болно. Тиймээс энэ хэмжээнд тооцохоос єєр аргагvй болсон.
-Ирэх оны тєсєвт нэг баррель нефтийн vнийг хэдээр тооцов?
- 84 ам.доллараар тооцсон. Харин ОХУ нэг баррель нефтиэ 50 ам.доллараар тооцсон юм билээ.
-Зэсийн vнийг 3200 ам.доллараар тооцсоноор орлого хэдэн тєгрєгєєр буурч байгаа вэ?
-450 орчим тэрбум тєгрєгєєр буурч байгаа. Зарлага ч гэсэн 157 тэрбум орчим тєгрєгєєр буурч байгаа юм. Ингээд ирэх оны тєсвийн нийт тэнцэл 293 тэрбум тєгрєгийн алдагдалтай гарч байна. Гэхдээ хоёр намын бvлгээс тодорхой хэмжээний орлого бий болгох, зардлыг нэмж бууруулах, зарим зардлыг нэмэх санал гаргаад байна. Энэ нь эцэслэн шийдэгдвэл тєсвийн зарлагын дэд хороогоор ороод асуудал шийдэгдэнэ.
-Тєсєв алдагдалтай гарах нь тодорхой болчихлоо. Ирэх жил цалин, тэтгэвэр, тэтгэмж нэмэгдэх vv?
-Цалинг хуучин шиг Засгийн газраас зарлаж нэг дор нэмэгдvvлэхийг зогсооно. Зєвхєн тєсвийн ерєнхийлєн захирагч нарт буюу салбар салбараараа орон нутгийнхаа онцлогийг харгалзан инфляциийн зорилтот тєвшинд хvрсэн тохиолдолд тодорхой хэмжээгээр нэмэх эрхийг нь олгохоор тєлєвлєсєн. Тэтгэврийн хувьд инфляци буурсан тохиолдолд нэмэх талаар эргэн харгалзах болно.
-Ирэх оны тєсєв алдагдалтай гарах учраас хvvхдийн мєнгє олгохоо болино гэсэн яриа байна. Vнэн vv?
-Зэсийн vнийн хэлбэлзлээс хамаарахгvйгээр хvvхдийн мєнгийг олгоно гэдэг vvднээс Монгол Улсыг хєгжлvvлэх сангаас гаргадаг байсан хэсгийг шууд улсын тєсєв рvv шилжvvлэх зохицуулалт хийж байгаа.
Засгын газрын ээлжит хуралдаанаар Монгол Улсын 2009 оны төсвийн тухай хуулийн төсөл, Нийгмийн даатгалын сангийн 2009 оны төсвийн тухай хуулийн болон Монгол Улсыг хөгжүүлэх сангийн 2009 оны төсвийн тухай хуулийн төслүүдийн талаар хэлэлцэв. Мөн “Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн эрхийн тухай конвенц”, “Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн эрхийн тухай конвенцийн нэмэлт протокол”-ыг соёрхон батлах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэж УИХ-д өргөн мэдүүлэхээр тогтов. . "Ерөнхий сайдын ажлын алба